L’armonicà de Sant Ferriòl

Èra una aprèp-miègjorn del mes d’òst. Coma sovent dins l’estiu dempuèi quauques annadas, una longa secada cramava lo campèstre. L’aiga començava de mancar. Los barratges de la Montanha Negra èran basses e dins aquel de Sant Ferriòl n’i aviá talament pauc que s’en vesiá la poncha de la piramida. Es aital que disan la contrucccion maçonada que claus las vanas de vidange del lac e que s’amaga al pus prigond d’aiceste. Pareis que lo liuran solament un còp cada trenta ans, aquò per dire que valiá la pena de ne far lo torn, non pas pels camins abituals mas dins lo lac el même, rasis aquela construccion d’abitud negada e invisibla. E donc m’encaminèri...
Marchavi los pès quora pels calhaus, quora dins la vasa seca, tot còp s’enfonsant dins l’arena, lo cap dins lo vent e lo solelh dins la man. Respiravi l’aire sanitós amb golardisa e la calor de l’escandilhada me donava de vam. A corrér dins aquel sembla desèrt me sentissiái sol demest los elements e gausissiái egoïstament d’aquel moment de tria. Qu’un plaser !
M’espertèri subran en ausissent de musica qu’arribava de luènh, portada pel ventolet o lo lum del solelh, sorda coma una votz que montariá del pus prigond d’un bòsc enfachilhiat portada per un flar de lum. A dich de cercar d’ont podiá venir aquel son misteriós, vejèri de l’autre costat del lac, sus una mena de cairon qualqu’un d’assetat, tot vestit de blanc, una dòna probable, sas mans davant sos pòts que fasiá de musica.
M’acranquèri un pauc mas l’entendiái mal, mas aquela musica me pivelava. La me caliá rejonher, una volontat descontarotlada i me butava. Me tornèri donc encaminar en desirant d’aver pro temps per far lo torn de l’estanh e arribar prèp de la musiciana abans qu’aquesta non se n’anguèsse. Corrissiái totjorn d’un bon pas en tirant al pus cort, oblidant l’originalitat de la beltat salvaja del lac assecat. Èri oblijat de passar sul pontil que trescamba lo regalet que noirís lo barratge, çò qu’alongava fòrça l’escorreguda. Ara, tròp luènh, la musica se demesissiá dins l’espandida ensolelhada e lo fustam dels avets. Que lo camin èra long ! Lo pontil trescolat, tornavi corrér cap a la tòca de mon encaminament. Motivat, anavi enquèra pus viste. Ausissiái tornar aquela musica que d’ont mai m’en sarravi, d’ont mai se fasiá audibla e prometèira e talament enviblaira.
Al pus naut d’un clapàs, sus la mai granda pèira, rasis çò que demorava del lac, la musiciana èra assetada faciá a l’aiga. Una dròlla jove que deviá téner un vintenat d’ans, vestida d’una longa rauba blanca qu’ondejava dins lo vent, linja, polida, bruna dels pels longs, jogava de l’armonicà diatonic.
M’assetèri per tèrra, pro luènh d’ela per la derengar pas e demorar discret, e l’escotèri. Foguèri estonat de reconeisser de tròces de musica tradicionala occitana demest de tròces de jazz o de blues mai o mens improvisats. Tot còp de musicas que pareissian mai ancianas. Aviá tres o quatre armonicàs que preniá segon lo tròç qu’interpretava. Canjava sovent d’estil e de musica en complèta libertat per quant a una eventuala programacion. Sas mans aparavan son instrument dins un estug mofle e dolhet e sas pòtas i se pausavan per un long poton. L’armonicà ne cantava de plaser. Èran de longas cridas, de plors, de rires. Sa frasa musicala s’articulava plan, nimai una escalpradura, linda, clara, las nòtas rajavan escletas coma l’aiga d’un sorga canda al mitan d’un esclairòl ensolelhat, sens jamai se butassar. Son jòc preniá a las tripas e menava d’esmogudas deliciosas que lo còr m’en fremesissiá. Espelissián dins mon èime de sentidas de patz, d’amor, de suaudor, d’imatges del trefons del temps de natura al còp salvaja e aparaira plena de calor e de vida. L’inconscient èra a prene la plaça del conscient. Esmogudas estranhas, desconegudas mas tallament apasimairas.
Aquela dròlla, embelinaira, semblava jogar pel plaser, per ela sola... benlèu ? Jamai prenguèt pas garda que l’escotavi. Sempre sos uèlhs èran baissat sus l’immensitat del sòmi que sa musica dessinava e delargava. Totjorn jogava... Totjorn...
Lo solelh aviá trescolat, l’ombra de la nuèch espandissiá sa frescura sus l’estanh e sus mas espatlas. Al lum de las estèlas la musiciana s’exprimissiá totjorn e se renovelava de contunh. Quitèri amb plan pena e de racacòr mon sèti, dapasset, e m’en tornèri, mon èime emplenat de pantaisses embelinaires e de pensadas serenas.
Jamai, jamai ai pas tornat rencontrat ni ausir la musiciana de Sant Ferriòl. Me soi entresenhat de pertot, degun non la coneis, degun non l’a vista nimai ausida, degun non sap quitament qual mençoni e pr’aquò...
Qual sap ? Sus aquel penjal de la Montanha negra, benlèu aurai caminat sul camin de quauque fachilièra intemporala qu’a canjada sa penche d’aur per un armonicà per desrevelhar de sòmis oblidats, uèi resconduts darrièr los fenestrons dels telefonilhets, negats dins lo malhum labirintic de circuits electronics misterioses e qu’an fugida la memòria dels òmes. Qual sap ?...
Baste tornèssem poder ausir la fachilhièra de Sant Ferriòl ! Sèrgi IRONDÈLA